Online pesten, ook wel cyberpesten genoemd, is gepest worden via de online media. Dat kan niet alleen op school gebeuren maar ook thuis zijn en kan 24 uur per dag doorgaan. Steeds meer kinderen zijn (steeds jonger) online actief. Ze maken gebruik van social media of spelen online games. Hoewel dit heel leuk en leerzaam kan zijn, heeft het blootstelen van de online media ook minder leuke kanten. Zo kan je kind het slachtoffer worden van cyberpesten. De dader kan een bekende van je kind zijn of anoniem. Dat maakt het ongrijpbaar. Hoe kun jij je kind hierbij helpen? En wat kan jij als ouder doen?
Wat is cyberpesten?
Online pesten, oftewel cyberpesten of digipesten genoemd, is pesten via digitale media. Dit zijn sociale media zoals WhatsApp, YouTube, Facebook, Instagram, Twitter, Snapchat of TikTok. Online pesten voelt veilig voor de dader, omdat niemand hem/haar kan zien, herkennen of achtervolgen. De anonimiteit en het bereik van het internet maken het voor pestkoppen een laagdrempelige manier om hun slachtoffers te bereiken en te kwetsen.
De Kenmerken van cyberpesten:
Het kan gebeuren in de veilige omgeving van het slachtoffer.
Het slachtoffer weet soms niet wie de pester is.
Het slachtoffer heeft het gevoel dat hij het niet kan stoppen.
Er zijn geen omstanders die het slachtoffer kunnen helpen.
Het pesten kan ook ergens anders verdergaan, bijvoorbeeld op school.
Vormen van cyberpesten:
Cyberpesten kan op verschillende manieren plaatsvinden, met behulp van diverse online en digitale middelen. Hieronder een aantal veelvoorkomende voorbeelden:
1. Inhoud plaatsen:
Beledigende of bedreigende berichten: Dit kan gaan om teksten, foto's of video's die gericht zijn op het kwetsen, kleineren of bang maken van het slachtoffer. Dit kan via chatberichten, sociale media, fora of andere online platforms gebeuren.
Roddelen en verspreiden van leugens: Online kunnen geruchten en valse beweringen zich razendsnel verspreiden. Pestkoppen kunnen nepnieuws of gemanipuleerde foto's gebruiken om het slachtoffer in een kwaad daglicht te stellen.
Schandelijke of compromitterende foto's of video's: Pestkoppen kunnen foto's of video's van het slachtoffer online plaatsen die bedoeld zijn om hen te vernederen of in verlegenheid te brengen. Dit kan gaan om ongepaste of pikante foto's, of om beelden die zonder toestemming zijn gemaakt.
2. Uitsluiting en intimidatie:
Uitsluiten van online groepen of chats: Het slachtoffer kan opzettelijk worden uitgesloten van online groepen of chats waar ze met vrienden of klasgenoten in contact staan. Dit kan een gevoel van isolement en eenzaamheid veroorzaken.
Herhaaldelijk pesten of bedreigen: Pestkoppen kunnen het slachtoffer online voortdurend lastigvallen met berichten, telefoontjes of video's. Dit kan leiden tot angst, stress en paniekaanvallen.
Stalking: In extreme gevallen kan cyberpesten escaleren naar online stalking. De pester kan het slachtoffer voortdurend volgen, controleren en bedreigen, waardoor ze zich onveilig en bang voelen.
3. Hacking en misbruik van identiteit:
Hacken van accounts: Pestkoppen kunnen de online accounts van het slachtoffer hacken, zoals hun e-mail, sociale media of bankrekeningen. Hiermee kunnen ze berichten versturen, persoonlijke informatie stelen of zelfs geld stelen.
Misbruik van identiteit: De identiteit van het slachtoffer kan online worden misbruikt om nepaccounts aan te maken, valse berichten te verspreiden of zelfs om online aankopen te doen.
Naast deze genoemde voorbeelden zijn er nog talloze andere manieren waarop kinderen elkaar online kunnen pesten.
Hoe vaak komt cyberpesten voor?
In 2021 werd 11 procent van de leerlingen van groep 6 tot en met 8 gepest. In 10 procent van die gevallen ging het om online pesten. Dat meldt het Nederlands Jeugdinstituut.
In de leeftijdscategorie 11-15 jaar krijgt maar liefst 1 op de 6 kinderen te maken met cyberpesten. Dat is zo'n 16 procent. In 2018 was dat nog zo'n 12 procent. Er is geen groot verschil tussen meisjes en jongens. 1 op de 8 jongeren (12 procent) geeft eerlijk toe anderen online te pesten.
Je verwacht het misschien niet, maar cyberpesten begint al op jonge leeftijd. Kinderen vanaf groep 6 kunnen er al mee te maken krijgen. Vaak hangt het samen met het krijgen van een eerste telefoon, meestal een oud exemplaar van ouders. Op zo'n jonge leeftijd kennen kinderen nog geen grenzen. Het is daarom belangrijk dat kinderen leren wat ze online wel en niet kunnen doen. Lees meer in mijn vorige blog over online media wijsheid.
Cyberpesten voorkomen: tips voor ouders en kind
Het is van cruciaal belang om de ernst van cyberpesten te erkennen en te begrijpen dat de gevolgen verstrekkend kunnen zijn voor het slachtoffer. Veel van de jongeren die te maken krijgen met cyberpesten, hebben last van de emotionele gevolgen. Cyberpesten kan diepgaande psychische problemen veroorzaken, waaronder intense angstgevoelens, langdurige depressie, heftige paniekaanvallen en zelfs suïcidale gedachten. Ze denken er nog regelmatig aan terug, slapen er slecht van of zijn er erg boos over. Deze schadelijke impact benadrukt de noodzaak om cyberpesten serieus te nemen, openlijk te bespreken en slachtoffers te voorzien van de juiste hulp en ondersteuning. Door bewustwording te creëren en actief in te grijpen, kunnen we samen een veiligere online omgeving creëren waarin iedereen zich beschermd en gerespecteerd voelt.
Helaas is het onmogelijk om cyberpesten volledig te voorkomen. De online wereld is immers enorm en voortdurend in beweging. Toch zijn er zeker stappen die je kunt nemen om de kans op cyberpesten te verkleinen en de impact ervan te beperken.
Tips voor ouders:
Praat met je kind over online veiligheid: Maak cyberpesten bespreekbaar en ga na hoe je kind omgaat met online contacten en sociale media. Laat je kind weten dat ze altijd bij je terecht kunnen als ze ergens mee zitten, ook met zaken die zich online afspelen.
Stimuleer bewust online gedrag: Leer je kind kritisch te denken over online informatie en om respectvol met anderen om te gaan, ook online. Bespreek samen de gevaren van online pesten en hoe ze zich hiertegen kunnen wapenen.
Maak afspraken over online privacy: Bepaal samen met je kind hoe ze omgaan met hun online privacy. Welke informatie delen ze online en met wie? Hoe gaan ze om met online vriendschappen en contacten?
Wees alert op signalen: Let op veranderingen in het gedrag van je kind die kunnen duiden op cyberpesten. Dit kan neerslachtigheid zijn, angst om online te gaan of plotseling minder contact met vrienden.
Biedt hulp en ondersteuning: Als je vermoedt dat je kind slachtoffer is van cyberpesten, biedt dan hulp en ondersteuning. Neem contact op met de school van je kind, of met een hulplijn gespecialiseerd in cyberpesten. Je bent niet alleen!
Tips voor kinderen:
Wees voorzichtig met wat je online deelt: Deel nooit persoonlijke informatie zoals je adres of telefoonnummer met mensen die je niet kent online. Denk goed na voordat je iets online publiceert, want het is moeilijk om dit later te verwijderen.
Stel je privacy-instellingen in: Op de meeste sociale media platforms kun je je privacy-instellingen aanpassen. Zo kun je bepalen wie je profiel en berichten kunnen zien.
Wees respectvol naar anderen: Reageer niet op de mails, berichtjes, foto's of filmpjes. Behandel anderen online zoals je zelf ook graag behandeld wilt worden. Pest anderen niet en maak geen kwetsende of beledigende opmerkingen.
Blokkeer pesters: Als je wordt gepest online, kun je de pester blokkeren. Zo kan de pester je geen berichten meer sturen of je profiel bekijken.
Praat erover: Als je slachtoffer bent van cyberpesten, praat er dan over met iemand die je vertrouwt. Dit kan een ouder, docent, vriend of hulplijn zijn. Je hoeft cyberpesten niet in je eentje te doorstaan.
Samenwerking is belangrijk:
Als je kind het slachtoffer is van cyberpesten, is het handig om bewijs te verzamelen. Maak bijvoorbeeld screenshots van de gesprekken en beledigingen. Als het echt uit de hand loopt, kun je de school erbij betrekken en aangifte doen bij de politie. Om cyberpesten effectief te bestrijden is samenwerking tussen ouders, kinderen, scholen en hulpinstanties van groot belang. Door open te communiceren, elkaar te informeren en samen te werken, kunnen we een veiligere online omgeving creëren voor iedereen.
Comments